וועגן "אמונת צדיקים"

יואלישל

New member
א גיפטיקער ליגנער!

יידן! איר ווילט זיך באקענען מיט א מיטל וויאזוי זיך ארויסצושלאגן פון קאפ א געדאנק, מיינונג אדער טעזע פון וועלכער סווילט זיך אייך פטור ווערן? לייענט ביטע קטלא קניא'ס ארטיקל אין נייעם נומער פון "דער באוועבטער ייד". איר וועט דערביי האבן די געלעגנהייט צו דערקונדיקן זיך מיטן טייטש פון "האס-קונסט". דאס ארטיקל, באטיטלט "אמונת צדיקים", באשטייט פון א שמוציקן צונויפגיס פון כלערליי ביליקע שקרים, בייזוויליקע בלבולים, און שאטנדיקע אילוסטראציעס - אין א קענטיק-נעבעדיקן פרואוו צו פארהאסן דאס חרדישע לעבן ביי זיך אין די אויגן זעלבסט, פאר וועלכע די בילדער פון אומצאליקע הערלעכע זייטן פון חרדישע יידן ווילן נישט אויפהערן זיך ווארפן. זיין ארט שרייבן און באליבטע טעמע פון וועלכער ער קען זיך נישט אפטשעפען דערציילן איבער אים סודות פון חדר. זיי פארמסרן, אז ער פלאגט זיך מיט פארשידענע ספיקות און געוויסנסביסן איבער זיין לעבן און פירונג. ער ווייס אליין נישט פינקטלעך וואס ער וויל און זוכט אין לעבן, און דערפאר זוכט ער מיט אלע כוחות זיך צו פארמיאוסן פון פרומען לעבנסשטייגער. דאס איז וואס שייך זיינע געשרייבעכצער אין אלגעמיין. זיין יעצטיק ארטיקל האט אבער אלעמען איבערגעשטיגן מיט דער לעכערלעכקייט, ביטערע ליגנס, און פינצטערע פאנטאזיעס וואס ווערן דארט ארויסגעזאגט. יעדער חרדישער ייד, אריינגערעכנט דער שרייבער פון די שורות, וועט אייך עדות זאגן אז כמעט אלץ וואס ער זאגט דארט איז הויל שקר. יא, קען זיין עס זענען פאראן אזעלכע. אבער אפילו ווען יא, זענען זיי ממש געציילטע, אויסצוציילן אויף די פינגער פון איין האנט. מיסטער קניא וואלט געדארפט זיך ארייננעמען אין קאפ, אז פאקטן ווערן נישט באשאפן מיט פענע און פאפיר. זיי מוזן האבן אן אנשפאר אין מציאות.
 

מוזר

New member
זיי כאטש דאנקבאר וואס ער שרייבט

נישט אין עברית צו ענגליש.. אז ער שרייבט פאר כאנץ אן ענגען קרייז וואס די רוב פון זיי זיינען פרומע, דארף מען עס נאך נישט באטיטלען מסירה
 

יואלישל

New member
א גדולה אויף דער באבען

איך האב עס נישט גערופן "מסירה". האסט מיך שלעכט פארשטאנען. און דאנקבאר? אויף וואס?! אויף דעם וואס ער דולט א מוח מיט ליגנס און נארישקייטן? ווער דארף אזא אידיש-שרייבן? זאל ער טאקע דווקא יא שרייבן אויף ענגליש און עברית.
 

יואלישל

New member
אגב

אויב איך מאך נישט קיין טעות גייט עס: בא "לכלל" כעס בא לידי טעות. וטעות לעולם חוזר...
 

מוזר

New member
איך האב נעס בכלל נישט אנגעיאגט צו

לייענען, אבער אויב ס'אזוי ווי דו שטעלסט פאר, און אין זיינע פריערדיגע ארטיקלען האב איך געזעהן זאכען וואס זיינען מיר נישט געווען איינגענעם, איז וואס? מ'קען נישט אפהאלטען קיינעם פון שרייבען וואס ער זאל נאר וועלען. אויב ער שפירט פאר נויטיג ארויסצושרייבען זיין מיינונג איבער הייקעלע ענענים, (א מיינונג וואסאיז נישט שטענדיג פאזיטיוו) פריי איך זיך אז ער האט געהאט די פאראנטווארטליכקייט דאס צו שרייבען פאר אן ענגען קרייז וואס די רוב פון זיי קענען די הינטערגרונד און קענען דאס (מער ווייניגער) ריכטיג און פראפארציאנאל אפשאצען. ווען אזאנץ וואלט געווען געשריבען אויף ענגליש צו עברית וואלט עס געקענט מאכען אן ערגערע איינדרוק און ביי מערערע מענטשען. (ס'האט נאר געקענט זיין בעסער ווען ער וואלט געשריבען אויף כינעזיש). איך בין נישט געווען אין די גיסטע צו לייענען זיינע לעצטע צוויי, דריי ארטיקלען, טיילווייז צוליעב דיינע אויבענדערמאנטע פונקטען אבער ס'זיין פול'ן רעכט אויסצוגיסען זיין גאל אויף וועלכען טעמע אונטער די וועלט וואס קומט עם אויס, אין די ריכטיגע ראמען. ווען ער רעדט אזוי אין מקוה קומסט דו אויכעט מיט טענות, אדער נאר צוליעב די ג-א-ר גרויסע צאל פרייע יידיש ליינערס אויף'ן וועב? אלענפאלס, קיינער האט דיר נישט געצוואונגען דאס צו לייענען, און אין זיין בלאג איז דא אן אי-מייל אדרעס. אז דו האסט הערות קענסט עס איבערשמועסען מיט עם אליין.
 

יואלישל

New member
די רעכט איז אויך מיינע

איך בין אויב אזוי פונקט אזוי בארעכטיקט אים צו קריטיקירן
 
אמונת צדיקים - קטלא קניא

תודה על ההפנייה! הסיפור מעולה! הכתיבה יוצאת מן הכלל! חוש ההומור של הכותב מקסים!
 

מענדעלע

New member
וואס ביסטו אזוי אין כעס געווארן?

איך בין אויך א פרומער, און ליינענדיק דעם ארטיקל, פארשטיי איך ניט אינגאנצן על מה יצא הקצף. לויט מיין מיינונג, ס'איז ניט אזוי געפערליך, און געשריבן איז דאס געשמאק. מיר זיינען שוין צוגעוויינט צו א סך ערגער...
 

יואלישל

New member
וועגן סאיז שקר און שטותים

דאס ארטיקל פון דעם גראז-שניידער ("קטלא קניא") קער זיך אן צום מציאות ווי קטלא קניא צו דער פען. די גאנצע געשיכטע איז נישט גענומען פון רעאלן לעבן, און וואלט זיך היינט מסתמא קיינמאל נישט געקענט אפשפילן. חרדישע אידן זענען נישט אזוי נאאיוו און קורצקעפיק ווי פרואווט זיי אראפשטעלן. קטלא קניא האט גארנישט מחדש געווען, אויסער ליגנט. ער האט גענומען איינע פון "שלום עליכמ"ס מעשהלעך וועגן די "קליינע מענטשעלעך אין כתרילעווסקע" און זיי אריבערגעגאסן צו אונזער עפאכע. כדי זי זאל שטימען, האט ער געביטן די העלדן און עטוואס פאראנדערשט די אומשטענדן. די העלדן זענען נישט קטלא קניא'ס, נאר שלום עליכמס. און וויבאלד די פרומע אידן זענען היינט אינגאנצן אנדערש ווי אין יענער צייט, איז דאס ארטיקל טאקע אומגעלומפערט, נאריש, און זינלאז. קטלא קניא האט חשק צו דערווערבן זיך א נאמען פון א הומאריסט. און וויבאלד דעם טאלאנט פארמאגט ער נישט, "בארגט" ער אויס געדאנקען פון אנדערע, און שרייבט זיי אלס אייגנס. סוועט אים אבער העלפן ווי א טויטן באנקעס. די מעשהלע "אמונת צדיקים" איז א פארקרימטע, נישט-רעלעוואנטע ווערסיע פון שלום עליכם, און איז אויסדריקלעך נישט די ארבעט פון דעם וועלט-בארימטן הומאריסט און פאלקסשרייבער קטלא קניא...
 

מענדעלע

New member
שטותים? אפשר. שקר? לאו דווקא

קטלא-קניא זאגט ניט אז חרד'ישע אידן זיינען נאיוו. ער דערציילט א מעשה וועגן א נאיוון חרד'ישן איד. ס'פאראן נאיווע מענטשן אומעטום, אויך צווישן חרד'ישע אידן. און ווער זאגט אז נאיווקייט איז א חסרון? ס'קען גאר זיין א מעלה. שלום-עליכם א.ד.ג. איז גאר אן אנדער מעשה. זיי האבן פרובירן צו ארויסברענגען ניט אזוי די נאיווקייט פון פרומע אידן, נאר בעיקר די רשעות פון די רבנים און "כלי-קודש" וואס נוצן זיי אויס. ביי קטלא-קניא'ן זע איך דאס ניט.
 

יואלישל

New member
נארישע שקרים

קטלא קניא מיינט דווקא יא ארויסצוברענגען א נישט-עקזיסטירנדע נאאיוויטעט ביי פרומע אידן. וויאזוי ווייס איך? ווייל ער וואלט פונקט אזוי געקענט שרייבן עפעס וואס איז יא אמת. ער האט דאס אבער נישט געטאן. אנשטאט האט ער געלקחנט ביי שלום עליכם א פיקס-פארטיקע מעשהלע און עס אריבערגעטראגן צו חרדישע אידן. שלום עליכמ'ס מעשיות וועגן די קליינע מענטשעלעך איז גראדע נישט דווקא געצילט ארויסצוברענגען דאס רשעות און קארופציע פון די רבנים, ראשי קהילה און כלי קודש. דארט פרואווט ער זיך דערגרונטעווען צו די טיפקייטן פון דער פאלקישער נשמה. ער מאלט זיי נאר אפ אין קאריקאטוריסטישע בילדער, קומען זיי אויס קאמיש און קוריאז.
 
ווער דארף דעם אמת

איך געדענק נאך דיין תמימתדיקע פראגע צו קטלא קניאן "וואס האבן אים די פרומע געטאן אז ער רעדט אזוי אנטקעגן זיי", און איצט ווארף איך אויף דיר די עקזעקטע פראגע. פון דיין גאנצן ארטיקל זעט אויס אז דו ווייסט נישט וואס ליטערטור מיינט. אינעם גרונט פון דעם טערמין ליגט א מיינונג אז מע מעג שרייבן אויף וואס מע וויל, ממש אזוי, אויף וואס מע וויל. פון ווען אן מוז מען שרייבן נאר אקטואל, נאר דעם אמת, נאר וואס קלעפט זיך. מע מעג שאפן אן אויסגעטראכטע וועלט ווו למשל פרומע יידן פראווען א סדר אין דער סוכה, אלץ איז מיגלעך. דאס איז דער נאטור פון דער ליטעראטור. איך לייען איבער דיין ארטיקל און ס'מיר שווער צו אויסמיידן דיין גיפט אנטקעגן אים, ער האט דען גערעדט וועגן דיר אליין? ער רעדט וועגן זיך, וועגן זיין געגנט ווו ס'שפיגלט זיך אין זיינע אויגן, און אפשר האט ער ממש אויסגעשאפן א נייע געמיינדע. גיי ווייס. פון מיינעט וועגן, קלטא קניא איז א טאלאנטירטער שרייבער און איז דערווייקט מיט יידישקייט. ס'א מחיה אים צו לייענען און איך וואלט אים מוחל געווען אויף אי אלו גרייזן, אויב עס זיינען דא ווי דו טענהסט. איך מוז דיר אויך דערציילן אז איך האב א ביסל געשמייכלט ווען דו האסט דערמאנט שלום-עליכמען. ש"ע האט נישט חוזק געמאכט פון יידן. אויב דו מיינסט אז ער שפעט אפ פון טביה דער מילכיקער אדער פון גולדה, לייען עס איבער פון דאס ניי. ער רעדט צו יענעם דור מיט גרויס ליבשאפט כאטש מיט קריטיק. מנחם-מנדל איז שוין אין גאנצן אן אנדער מעשה, ער איז א שפאקולירער און ווייזט אונז טאקע דער נייער וועלט (אנטקעגן טביה מיט זיין קו מיט דער מילך) און שלום-עליכם ווייזט אונדז ארויס ווי קוקט אויס דער מאדערנער וועלט ווען דער קליינקעפיקער מנחם-מנדל נעמט זיך איר באהאנדלען. צוויטנס, היינטיקע פרומע אין אמעריקע צי אין מאה-שערים אדער גאר אין בני-ברק זיינען נישט גאר ווייט פונעם אטמוספער אין שטעטל. איך וועל וועגן דעם אפשר מאריך זיין א מאל.
 

יואלישל

New member
נישט דאס איז די נקודה

קודם כל, חשובער נועם, קענסטו צי מיר נישט האבן קיין טענות פאר אויסדריקן מיין מיינונג אויפן אופן ווי איך פארשטיי. אויב מעג יעדער שרייבן און זאגן סיי-וואס אים שמעקט, איז דאך די-דאזיקע רעכט מיינע נישט ווייניקער ווי קטלא קניא'ס. נועם לעבן: בארואיק זיך; מען דארף זיין טאלעראנט, קענען באנעמען א צווייטע מיינונג... מיין טענה צו קטלא קניא גייט נישט אין דעם, אז ער שרייבט ליגנט און גיט זיי אן אלס אמת. דער פאקט איז אבער, אז ער פרואווט נישט דא צו שרייבן מעשיות פון "טויזנט און איין נאכט", נאר אראפגעבן א בילד פון לעבן. שלום עליכמ'ס "קליינע מענטשעלעך" זענען אויך נישט געווען געשיכטעס וועלכע האבן זיך ווירקלעך אפגעשפילט. זיי זענען אבער געווען, אז איר ווילט, נאוועלן, באזירט אויפן רעאלן לעבן, אויפן פרום-אידישן לעבן פון דעמאלט. איך האב שוין דערמאנט אין א פריערדיקן ענטפער, אז שלום עליכם האט נישט דווקא געשריבן מיט גיפט. איך לאז אייך אפילו אננעמען אז ער האט געשריבן מיט ליבשאפט - ווי ער איז אריין אין דער היסטאריע פון דער סעקולער-אידישער-קולטור היסטאריע. אבער נאכאמאל: פון א ליטערארישן שטאנדפונקט קען מען צו שלום עליכמ'ען נישט האבן קיין טענות, ווייל די פרומע אידן אין די קליינע שטעטלעך האבן אויסגעזען אט גענוי ווי ער האט זיי געשילדערט. דערפאר איז זיין ארבעט געווען קונסט. איבער דער טעזע וואס דו ריקסט ארויס אין לעצטן פאראגראף, בין איך אינגאנצן מחולק מיט דיר. קיין שום נארמאלער חרדישער איד טראכט נישט אויף דעם וועג ווי קטלא קניא וויל האבן. ווען א פרוי באקומט געבורטווייען, וועט יעדער חרדישער איד אדער אריינלויפן אין אויטא, אדער באלד אנקלינגען צו א קאר-סערוויס. איך וואוין נישט אין מאה שערים אדער בני ברק, נאר איך די פאראייניקטע שטאטן. דא איז עס זיכער נישט אזוי. איך בין שוין געווען אין ישראל און זיך געדרייט אין די פרומע געגנטער. איך זע נישט אז די פרומע אידן דארט זאלן זיין אזוי שמאלקעפיק. ניין, נועם. דו גרייזסט.
 

מענדעלע

New member
דיין ביישפיל איז ניט קיין גוטער

וואס איז דא צו היילן זיך ווען מ'האלט נאך ביי אכט מינוט? איך וואלט טאקע גערופן פריער צו מודיע זיין אויפן רבינ'ס אוהל און ערשט דערנאך געפארן אין שפיטאל - און אויך דאס לאו דווקא. אויב דער שפיטאל איז ניט ווייט, קען מען ווארטן רואיקערהייט ביז ס'ווערט נענטער צו פינף מינוט. (פון וואנעט ווייס איך? ווייל איך האב טאקע אזוי געטאן מער ווי איין מאל).
 

יואלישל

New member
אמת, אבער איך רעד בכלל

איך רעד פון דעם אלגעמיינעם בילד ווי ער האט עס אראפגעשטעלט.
 

מענדעלע

New member
וואס פאר א בילד?

לויט ווי מיר קוקט אויס, אז מ'וואלט נאר ארויסגענומען א פאר ניט צניעות'דיקע ווערטער, געביטן נאך א ווארט דא און דארט, וואלט מען געקענט דרוקן די זעלבע מעשה, אט אזוי ווי זי איז, אין א פרומען צייטונג.
 
למעלה