DoronModan
New member
מלון אספרנטו לא צריך להכיל את כל הצורות משורש מסוים
בעקבות הודעה של מיכל רציתי לציין משהו חשוב: מי שיודע את חוקי אספרנטו, על הסיומות והמוספיות שלה, לא צריך למצוא במילון את כל המילים האפשריות, כפי שהן מופיעות בשפות אחרות. לפחות זה מה שזמנהוף התכוון, ואף פרסם ב-Unua Libro שלו. זאת מכיוון שאספרנטו שפה סדירה. מילון באספרנטו לא חייב להכיל את כל המילים האפשריות. אחת הסיבות לכך שמילוני אספרנטו נהיו עבים מדי, זה כי הם מכילים מילים שמובנות מאליהן. למשל, אם השורש -bon מוסבר במילון, לכאורה אין צורך להסביר מה זה bona ומה זה bone, וגם לא מה זה bono, כי דובר אספרנטו אמור לדעת מה עושות הסיומות הרלוונטיות. אבל המילים האלה כן מוסברות, כי מילים מהשורש bon מאוד נפוץ, אז זה כדאי. אבל בשורשים פחות נפוצים זה מיותר.
ב-Unua Libro זמנהוף מביא מכתב לדוגמה, של אדם שכותב לראשונה לחברו באספרנטו. כדאי מאוד להכיר את המכתב.
Kara amiko!
Mi prezentas al mi kian vizaĝon vi faros post la ricevo de mia letero. Vi rigardos la subskribon kaj ekkrios: “ĉu li perdis la saĝon?! Je kia lingvo li skribis? Kion signifas la folieto, kiun li aldonis al sia letero?” Trankviliĝu, mia kara! Mia saĝo, kiel mi almenaŭ kredas, estas tute en ordo.
Mi legis antaŭ kelkaj tagoj libreton sub la nomo “Lingvo internacia”. La aŭtoro kredigas, ke per tiu lingvo oni povas esti komprenata de la tuta mondo, se eĉ la adresito ne sole ne scias la lingvon, sed eĉ ankaŭ ne aŭdis pri ĝi; oni devas sole aldoni al la letero malgrandan folieton nomatan “vortaro”. Dezirante vidi, ĉu tio estas vera, mi skribas al vi en tiu lingvo, kaj mi eĉ unu vorton ne almetas en alia lingvo, tiel kiel se ni tute ne komprenus unu la lingvon de la alia. Respondu al mi, ĉu vi efektive komprenis kion mi skribis. Se la afero proponita de la aŭtoro estas efektive bona, oni devas per ĉiuj fortoj lin helpi. Kiam mi havos vian respondon, mi sendos al vi la libreton; montru ĝin al ĉiuj loĝantoj de via urbeto, sendu ĝin ĉiun vilaĝon ĉirkaŭ la urbeto, ĉiun urbon kaj urbeton, kie vi nur havas amikojn aŭ konitojn. Estas necese, ke grandega nombro da personoj donu sian voĉon – tiam post la plej mallonga tempo estos decidita afero, kiu povas porti grandegan utilon al la homa societo.
בעקבות הודעה של מיכל רציתי לציין משהו חשוב: מי שיודע את חוקי אספרנטו, על הסיומות והמוספיות שלה, לא צריך למצוא במילון את כל המילים האפשריות, כפי שהן מופיעות בשפות אחרות. לפחות זה מה שזמנהוף התכוון, ואף פרסם ב-Unua Libro שלו. זאת מכיוון שאספרנטו שפה סדירה. מילון באספרנטו לא חייב להכיל את כל המילים האפשריות. אחת הסיבות לכך שמילוני אספרנטו נהיו עבים מדי, זה כי הם מכילים מילים שמובנות מאליהן. למשל, אם השורש -bon מוסבר במילון, לכאורה אין צורך להסביר מה זה bona ומה זה bone, וגם לא מה זה bono, כי דובר אספרנטו אמור לדעת מה עושות הסיומות הרלוונטיות. אבל המילים האלה כן מוסברות, כי מילים מהשורש bon מאוד נפוץ, אז זה כדאי. אבל בשורשים פחות נפוצים זה מיותר.
ב-Unua Libro זמנהוף מביא מכתב לדוגמה, של אדם שכותב לראשונה לחברו באספרנטו. כדאי מאוד להכיר את המכתב.
Kara amiko!
Mi prezentas al mi kian vizaĝon vi faros post la ricevo de mia letero. Vi rigardos la subskribon kaj ekkrios: “ĉu li perdis la saĝon?! Je kia lingvo li skribis? Kion signifas la folieto, kiun li aldonis al sia letero?” Trankviliĝu, mia kara! Mia saĝo, kiel mi almenaŭ kredas, estas tute en ordo.
Mi legis antaŭ kelkaj tagoj libreton sub la nomo “Lingvo internacia”. La aŭtoro kredigas, ke per tiu lingvo oni povas esti komprenata de la tuta mondo, se eĉ la adresito ne sole ne scias la lingvon, sed eĉ ankaŭ ne aŭdis pri ĝi; oni devas sole aldoni al la letero malgrandan folieton nomatan “vortaro”. Dezirante vidi, ĉu tio estas vera, mi skribas al vi en tiu lingvo, kaj mi eĉ unu vorton ne almetas en alia lingvo, tiel kiel se ni tute ne komprenus unu la lingvon de la alia. Respondu al mi, ĉu vi efektive komprenis kion mi skribis. Se la afero proponita de la aŭtoro estas efektive bona, oni devas per ĉiuj fortoj lin helpi. Kiam mi havos vian respondon, mi sendos al vi la libreton; montru ĝin al ĉiuj loĝantoj de via urbeto, sendu ĝin ĉiun vilaĝon ĉirkaŭ la urbeto, ĉiun urbon kaj urbeton, kie vi nur havas amikojn aŭ konitojn. Estas necese, ke grandega nombro da personoj donu sian voĉon – tiam post la plej mallonga tempo estos decidita afero, kiu povas porti grandegan utilon al la homa societo.
