סיפור לשבת ולחג / הערשעל´עס א מעשה
ווען ס´איז געקומען דאנערשטיק, האט הערשעלע, דערזיין, אז ער האט נישט, גענוג קיין געלט, צו מאכן דעם שבת. האט ער גענומען א ביסל מעל, אריינגעוויקלט אין א טיכל, און געגאנגן צום מארק. אויסגעשפרייט די סחורה , ווארטן אויף קונים. מענטשן האבן זיך אינטרעסירט : - וואס האט איר דא צום פארקויפן ר´ הערשעלע ? - דאס איז א נייער סאם קעגן וואנטצן, האט ער געזאגט. אזוי ? האבן די מענטשן געקויפט א לעפאלע פון "סאם" בעצאלט דאס געלט, און געגאנגען א היים. אויסגעשיט דאס מעל, אין א ווינקל, און געווארט. די וואנצן זענען טאקע געקומן. אויפגעגעסן דעם סאם, אדער קיינער איז נישט געשטארבן. אדרבא, זיי זענען געווארן דיקער און ברייטער. זענען מענטשן געקומען צו הערשעלע מיט טענות. וואס פארע סאם האסט´ו אונדז פארקויפט, אז קיין וואנטץ שטארבט נישט? - וואס האט איר געמאכט , האט הערשעלע געפרעגט? האבן זיי דערציילט . - ניין, ניין,ניין... נישט אזוי, האט הערשעלע געזאגט. מען דארף כאפן דעם וואנטץ. קיצלען אים אונטערן ארעם. דער וואנץ הייבט און צו לאכן. דעמאלט שיטערטמען אים , אריין, דעם סאם אין מויל, און מען פארמאכט. ווערט ער דישטיקט, און פגר´ט (פייגער´ט) אוועק. - הייתכן ? האבן זיך די מענטשן געוונדערט. מע´קען דאך אים צוטרעטן מיטן פיס. האט געצויגן הערשעלע מיטן אקסל, און געזאגט : - איר זענ´ט גערעכט, מ´קען אזוי און מ´קען אזוי. ===== משראה הרש´לה, ביום חמישי, כי אין לו די צרכו, לעשות את השבת. נטל מעט קמח, מהמזווה, עטף אותו במטפחת. ויצא לככר השוק בעיירה. פרש את המטפחת והמתין לקונים. אלה אכן התקבצו סביבו, מתעניינים, מה מהות הסחורה שברשותו. -זה סם חדש נגד פשפשים,
ענה הרשלה. אנשים מיהרו לקנות, כפית, מן ה"סם" החדש. מיהרו לביתם ופיזרו בפינה את האבקה. הפשפשים אכן באו, אכלו ושבעו. אך למרבה הפלא אף פשפש לא מת. אדרבא, הלכו והשמינו. פנו הקונים אל הרש´לה בטרוניה. על חוסר היעילות, של הסם החדש שמכר להם. - מה עשיתם ? שאל הרש´לה. סיפרו לו. - לא, לא, לא, אמר הרש´לה, לא כך משתמשים בסם. עליכם לתפוס את הפשפש, לדגדג, אותו מתחת לבית השחי. הפשפש מתחיל לצחוק. אזי אתם שופכים, מעט מן האבקה לתוך פיו וסוגרים. הפשפש נחנק למוות. - אז מה ה´חכמה´ כאן ? התמרמרו האנשים בפניו: הרי אפשר לדרוך, על הפשפש וחסל ? משך הרש´לה בכתפו וענה: - בעצם אתם די צודקים, אפשר כך ואפשר כך... ======= א גוטן יום-טוב, גאנץ פאלק ישראל. און א גוט שבת
.